🔴 مفهوم شبه انتزاعی زنجیره ارزش، تمام روابط، پیوندها، جریان های مالی- اقتصادی و فعالیت¬های مرتبط با فراگرد های مرتبط با پشتیبانی، تولید، تبدیل و عرضه کالاها از مرحله مواد خام تا مصرف کننده نهایی را شامل می¬شود و معمولا از مرحله تأمین نهاده¬ها برای کشاورزان شروع شده و به کالاهای در دسترس مصرف¬کنندگان در خرده¬فروشی¬ها خاتمه می¬یابد. بنابراین، در طول این زنجیره مجموعه زیادی شامل تولیدکنندگان، واسطه¬ها، دلالها، صنایع فرآوری، صنایع بسته¬بندی، صنایع حمل و نقل، عمده¬فروشان، خرده¬فروشان و غیره فعالیت می¬کنند تا کالای مطلوب مصرف¬کنندگان را در زمان و مکان مناسب در اختیار وی قرار دهند. 

🔵 در این میان جریان سرمایه در حلقه های مختلف یک زنجیره ارزش، تامین مالی زنجیره ارزش نامیده می شود. در شرایط امروزین، این زنجیره های انتزاعی ارزش، به دلیل نارسایی در نظام بازار و خدمات اعتباری -تسهیلات بانکی و ناتوانی فعالین تولید کننده و بازار روستایی در تامین منابع سرمایه ای مورد نیاز بصورت سنتی و مجزای از هم و به شکل فعالیتهای اقتصادی خرد مقیاس مستقل از یکدیگر با ظرفیتی نازل به فعالیت ادامه داده و ناتوان از تقابل با ریسک های متنوع بازاری – نابازاری و ریسک های محیطی با جان سختی و حتی رو به احتضار به حضور خویش در معاملات ادامه می دهند. 

🔴 نا امنی در اکوسیستم بازار برای تولید کنندگان محصولات کشاورزی، رشد رو به تزاید زیان انباشته و ناتوانی در چانه زنی جهت تامین منابع اعتباری خرد، حکایت از صعوبت فضای تولید در بخش کشاورزی و ارتباط نامناسب ذی نفعان و ذی مدخلان بخش میباشد. در این رابطه انتخاب شرکای متعهد از نقطه نظر توسعه زنجیره ارزش بسیار حایز اهمیت میباشد. از سویی شناسایی یک شریک تأثیرگذار در تأمین مالی زنجیره ارزش هم بسیار مهم تلقی میشود. در طول این زنجیره مجموعه زیادی شامل تولیدکنندگان، واسطه¬ها، دلالها، صنایع فرآوری، صنایع بسته¬بندی، صنایع حمل و نقل، عمده¬فروشان، خرده¬فروشان و غیره فعالیت می-کنند اما یک کنشگرفعال در زنجیره ارزش مثل یک اتحادیه تعاونی کشاورزی یا شرکت پرقدرت در حوزه فرآوری محصولات تبدیلی- تکمیلی می تواند نقش ساده اما مؤثری در زنجیره ارزش، کاهش هزینه مبادلات مالی همچنین تأمین سطحی از راهبری در زنجیره ارزش داشته باشد. 

🔵 در واقع کاهش ریسک ها و هزینه ها می تواند با تأمین مالی بازیگر یا بازیگران قوی زنجیره به سادگی بدست آید. بعبارتی ما به ظرفیت سازی، توانمندسازی و نهادسازی تولیدکنندگان خرده پا و دیگری شرکای ضعیف زنجیره و حمایت از آنها برای رشد به سمت کمال در زنجیره ارزش و شناسایی رهبران بازار در زنجیره ارزش نیازمندیم. البته طی سالیان گذشته روش¬های مختلفی برای تقویت زنجیره ارزش در بخش کشاورزی ارایه می¬شوند که برخی از آنها شامل تلفیق عمودی ، هماهنگی عمودی بیشتر در زنجیره عرضه محصولات کشاورزی و غذایی، اتحادهای استراتژیک ، خوشه ها وکشاورزی قراردادی می¬باشد اما کماکان مسئله اصلی مشکل راهبری زنجیره توسط کدامین یک ازکنشگران یعنی اتحادیه های تعاونی، تجار، شبکه های پرقدرت مجازی توزیع و پخش، هولدینگ های پرقدرت بازار عرضه، اتحادیه بنکداران، شرکتهای تبدیلی، تکمیلی و فرآوری میباشد. 

🔴 امروزه ما نیاز به توافق بر ایجاد یک تشکل واحد مرکب از همه بازیگران فوق و تعیین ساختار، ویژگی‌ها و الزامات تشکیل آن برای راهبری زنجیره میباشیم. متاسفانه در حال حاضر چنین تشکل بکپارچه ای که به طور کامل نماینده هریک از زنجیره های تخصصی با همه کنشگران آن (مثل صنعت مرغ تخمگذار یا گوشتی، دامداران، باغداران، دامداران سبک و سنگین یا شیری و گوشتی و فعالین شیلاتی و ...) باشد، وجود ندارد و باید اعضای صنعت هر زنجیره تخصصی در حوزه کشاورزی کشور برای ایجاد آن به توافق برسند.

🔵 آیا براساس یک پیش فرض قابل اتکاء باید راهبری را به اتحادیه‌‌‏ های مرکزی تعاونی های کشاورزی کشور، شرکتهای تعاونی تولید و یا هولدینگ های پرقدرت نهادهای بخش خصوصی کشاورزی داد؟و سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران را به عنوان ناظر و تسهیلگر تلقی نمود. در این میان حتما اتحادیه مرکزی نظارت و هماهنگی تعاونی‌های کشاورزی و روستایی ایران نیز باید نقش ناظر و هماهنگ‌کننده بین اتحادیه‌ها و تعاونی‌های مربوطه را ایفا نمایند. 

🔴 آیا صندوق‏های حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری را می توان به عنوان بازوی مالی اعتباری زنجیره ارزش تلقی کرد؟ نقش شرکت‌های خدمات فنی - مهندسی تحت پوشش سازمان نظام مهندسی کشاورزی و نظام دامپزشکی در کجای زنجیره ارزش قرار میگیرد؟ نظام صنفی کشاورزی در این رابطه چه نقشی دارد؟ آیا بورس کالایی پروتکل های اعتبار معامله مبنی بر تشویق معاملات در راستای زنجیره ارزش را پوشش می دهد؟ آیا صندوق بیمه محصولات کشاورزی بعنوان دستگاه بیمه گر با رعایت الگوهای بیمه ای مورد تایید قابلیت بیمه اجزای زنجیره ارزش را دارد آیا از ابزارهای بیمه گری لازم برخوردار است؟ آیا بانک کشاورزی آمادگی لازم جهت حضور بعنوان نهاد مالی پشتیبان و بازوی تامین مالی اعتباری زنجیره ها، و سرمایه گذاری در زیر بناهای لازم زنجیره ارزش جهت تسهیل مبادله و تأمین مالی از طریق قراردادهای چندجانبه مشارکت در توسعه فین تک ها و بلاکچین را دارد؟ آیا دولت از سیاست درست حکمرانی و ابزار مکفی برای جهت‌دهی یارانه¬ها و کمک‌های دولتی به زنجیره ها برخوردار است؟ بنظر من در حال حاضر کمتر نهادی از نهادهای فوق را میتوان نام برد که آمادگی، شرایط امکان و توان مشارکت در فرایند زنجیره ارزش کشاورزی کشور را دارا باشد. 

🔵 این منظومه چون سپهر واحد و روشنی ندارد از هماهنگی و هارمونی لازم برخوردار نیست. بی تردید شبکه تعاون، ساختار اصلی تعامل دولت با کشاورزان ‏در حوزه وظایف غیرحاکمیتی است و اتحادیه‏های تعاونی کشاورزی و روستایی به عنوان نماینده کشاورزان و با حمایت سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران میتوانند نقش بسزایی در ایجاد مراکز مبادله و عرضه مستقیم زنجیره و مدیریت ریسک از طریق قراردادهای آتی ، اختیار معامله ، کشاورزی قراردادی داشته باشند. 

🔴 دولت و وزارت جهاد کشاورزی هم باید با مداخله حداقلی و واگذاری شرکتهای رقیب به اتحادیه های تعاونی با استفاده از امکانات موجود، نسبت به دادن مجوزها و مشوق‌های صادراتی جهت تشویق تولید و توسعه بازار محصولات کشاورزی، ایجاد مراکزاطلاع‌رسانی بازار جهت راهنمایی کشاورزان(سامانه مدیریت دانش، شناسنامه بهره برداران و بانک اطلاعات بازار محصولات کشاورزی)در تمام مناطق کشور با تمام امکانات مورد نیاز دسترسی رایانه‌ای شبکه و تابلو (بورد) اطلاع‌رسانی بورس کالایی و هشدارهای هواشناسی و تأمین کمکهای فنی و اعتباری جهت تأسیسات نگهداری، فرآوری و بسته بندی محصولات کشاورزی اقدام نماید. 

🔵 دولت باید حمایت لازم از تاسیس زیرساخت‌هایی از قبیل تقویت تشکل ها بمنظور حمایت از ایجاد برندهای معتبر و احداث جاده‌ها، انبارها و ظرفیت‌های ذخیره‌سازی، سردخانه‌ها، امکانات حمل ونقل، باراندازها و عرصه‌های مناسب برای عرضه نهاده‌ها و محصولات کشاورزی، شرکت‌های بازاررسانی محصول خصوصی با تأکید بر اتحادیه‌ها و تشکل‌های تخصصی تولیدکنندگان در اولویت قرار دهد، سیاستی که امیدواریم در آینده با سیاستگزاری مناسب و در مقام عمل پیگیری شود.