سخن روز /
یاداداشتی از دکتر حسین شیرزاد
مفهوم‌شناسی رهیافت‌های جایگزین در تعامل عقلانی‌تر بنگاه‌های اقتصادی با جامعه مدنی (قسمت اول)
1398/06/03
مفهوم‌شناسی رهیافت‌های جایگزین در تعامل عقلانی‌تر بنگاه‌های اقتصادی با جامعه مدنی

✍️ یاداداشتی از دکتر حسین شیرزاد

〽️ قسمت اول
-------------

🔻چالش حکمروایی شبکه‌ای یا نگره هژمون «سیاه‌چاله‌های سرمایه‌داری اطلاعاتی»‌، ویژگی بنگاه‌داری امروزین را، بی‌مکانی، بی‌زمانی، جهانی شدن فعالیت‌های اقتصادی، انعطاف‌پذیری سازمانی و قدرت بیشتر مدیریت از حیث مناسبات آن با نیروی کار ‌می‌داند؛ اگرچه بنیان سرمایه‌داری اطلاعاتی بنا بر قاعده، همچنان تولید برای کسب حداکثری سود و تصاحب خصوصی سود براساس حقوق مالکیت صاحبان سهام است، اما ‌این نوع از حاکمیت شرکتی، از طریق افراط در تقسیم کار، فردی نمودن کار، انتشار سرمایه در مدار جریان‌های مالی جهانی، ساختار طبقاتی جامعه‌ مدنی و بقایای همبستگی طبقاتی، آن را تضعیف نموده و فرجام، توزیع درآمد نابرابر و شکاف فزاینده طبقاتی و مشروعیت ازدست‌رفته فعالیت‌های بنگاه‌داری خواهد بود. حتی در ‌ایالات متحده نیز با جنبش وال‌استریت، میثاق اجتماعی بین طبقه متوسط و بنگاه‌های اقتصادی با زوال سندیکاها کاملاً سست بوده و در بستر بی‌اعتمادی‌ها غوطه‌ور است.

🔻 امروزه همگان پذیرفته‌اند که حاشیه سود بالاتر، ثروت اجتماعی در بین آحاد جامعه مدنی را افزایش نمی‌دهد و در واقع آنچه که انجام می‌دهد، تشدید نابرابری در سطوح ملی است. به بیانی دیگر، مشروعیت و مقبولیت ملی بنگاه‌های اقتصادی با مخاطرات گسترده‌ای روبه‌رو شده و موفقیت شرکت‌ها با بهروزی ملی جامعه همگرایی ندارد.

🔻"لستر تارو" نیز بر ‌این نکته، انگشت نهاده است که بازارهای آزاد، «سطوح نابرابر درآمدی» ‌ایجاد می‌کنند و ‌این امر با دموکراسی مشارکتی، ناسازگار بوده و بنیان بیگانگی و تعارض آشکار بنگاه‌های بین‌المللی را با جوامع بو‌می ‌پی ‌می‌ریزد. امروزه، خلق بازارهای جدید و کشف نیازهای پنهان به یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های رقابتی بنگاه‌ها بدل گردیده و ترکیب آن با آموزه‌های «هایک و نوز» و مفهوم فراگرد «تخریب خلاق» شومپیتریسم، زمینه حذف بسیاری از ذی‌مدخلان و ذی‌نفعان با مخرج اجتماعی مشترک و نادیده گرفتن نیازهای اجتماعی را فراهم نموده است.

🔻بنابراین، رویکردهای واقع‌گرایانه در کسب‌وکار، اجتماعی کردن بنگاه‌های اقتصادی، کاستن فاصله بین منافع جامعه و عملکرد شرکت‌ها و البته خلق ارزش مشترک میان سازمان‌ها و جامعه و ترویج انگاره رفتارهای مسئولانه در مدل‌های تجاری پایدار، نوعی برنامه بدیل و جایگزین است که با دنبال نمودن رهیافت تعالی عدالت در عملکرد شرکت‌ها، نوعی سیستم سرمایه‌داری عادلانه را جستجو ‌می‌کند.

🔻البته خلق ارزش مشترک و جاری‌سازی آن در سازمان، نیازمند نوعی نوآوری اجتماعی ساختارمند با ویژگی ارگانیک است تا بتواند با پویش تغییرات شتابان مواجه شده و قابلیت انطباق با آنها را داشته باشد (کمیلری، 2017؛ پورتر و کرامر، 2011؛ 2014؛ اتحادیه اروپا، 2011، الکینگتون، 2012، کرین و همکاران، 2014). ارزش مشترک ‌می‌تواند شکل سرمایه‌داری و رابطه آن با جامعه را تغییر دهد. دیالکتیک رویکرد خلق ارزش مشترک، تلاش جدی برای بازتوزیع ثروت، برای مهار ترکیب سرمایه در راستای پایدارسازی کسب‌وکار، باید واجد پتانسیل‌هایی برای کشف فرصت در بطن جامعه محلی و ‌ایجاد مزایای چشمگیر برای اکوسیستم کسب‌وکار، جامعه مدنی و محیط زیست و توانایی تلاقی فرصت‌های کسب‌وکار، درآمدها و تخصص بنگاه با نیازهای اجتماعی باشد.

🔻با ‌این تلقی، بنگاه‌ها نیازمند بازنمایی جدید و بازتعریف تازه‌ای درباره رشد و تولید ارزش در بستر کشف فرصت‌های تازه مبتنی بر نیازهای اجتماعی می‌باشند که از موضع خواست‌ها، حل مسئله و چالش‌های نظام اجتماعی، خیز برداشته باشد. به عبارت دیگر، با بردن حل مسائل اجتماعی به درون زنجیره ارزش و مدل کسب‌وکار شرکت‌ها، هم برای جامعه و هم برای ارکان کسب‌وکار (سهامداران، مدیران، کارکنان و...) ارزش خلق ‌می‌شود. از طرفی، در طول زنجیره ارزش، همکاری و هم‌افزایی با سمن‌ها (سازمان‌های مردم‌نهاد)، فعالان مدنی افزاینده، بهره‌وری و کارایی فرایندهای بنگاه‌داری و مآلاً پیشرفت اجتماعی خواهد بود.‌

🔹این مرحله، حاصل تکامل بنگاه‌داری و گذر از فاز «مسئولیت اجتماعی شرکتی» -که امری در حوزه اخلاقیات و پرداختن به گستره خیرات فعالیت‌های انسان‌دوستانه بود- به مرحله پیشرفته‌تر مسؤولیت‌های «مدنی - اجتماعی و بازتولید شعاع اعتماد و سرمایه اجتماعی» در بین جامعه و کسب‌وکارها می باشد. در واقع، فعالیت‌هایی در ‌این مرحله قابل لحاظ هستند که در راستای رفع یک نیاز یا محدودیت اقتصادی یا اجتماعی بوده و مهم‌تر از آن با «توسعه پایدار» و ایجاد ارزش افزوده برای جامعه همراه باشند و می‌تواند رویکرد تجاری نیز داشته باشد.

🔻 ادامه دارد....
تعداد مشاهده خبر2886 بار
تصاویر مرتبط


    RatingTitle
    :0 :0
    مشاهده نظرات (تعداد نظرات 0)

    ارسال نظرات
    نام
    آدرس پست الکترونیکی شما
    شماره تلفن
    توضیحات
    خواندن کد امنیتی تغییر کد امنیتی
    کد امنیت
    Powered by DorsaPortal