✅ بازمهندسی ساختاری برای ایجاد تحرک در حوزۀ تعاونی‌های روستایی ایران

✍️یادداشتی از: دکتر حسین شیرزاد

«قسمت اول»


🔵تعاونی‌های روستایی قبل از هر چیز یک سازمان، بنگاه و نوعی سازه اقتصادی با مشارکت افرادی با منافع مشترک به شمار می‌روند که در محیطی به شدت ناپایدار و پر از مخاطرات متنوع، توان دسترسی به مواد و منابع اولیه و یا سازوکار مربوط به قیمت کالاهای مصرفی و حتی تولیدی آنها، تحت تأثیر عواملی بسیار فراتر از کنترل آنها در حوزه "اقتصاد سیاسی غذا" قرار دارد. در این رابطه، چشم انداز تجاری تعاونی‌ها با توجه به انطباق با تغییرات سریع محیطی و الزامات کسب انعطاف پذیری، بدون ساختارهای نو و منعطف، به نتیجه‌ای درخشان نخواهد انجامید. ساختار سازمانی تعاونی‌های روستایی، نقش مهمی در نحوه تأمین مالی و تشکیل ساختار سرمایه آنها ایفا می‌نماید.

🔴ابعاد مختلف تأمین نظیر؛ تأمین مالی در ورود به توسعه یا گشایش کسب وکارهای سودآور، تأمین مالی در توسعۀ کسب وکار کنونی، افزایش بهره‌وری، کارآیی و عملکرد بخش‌های گوناگون شرکت تعاونی، از مهمترین این حوزه‌ها به شمار می‌روند و اصولا" بازسازیهای ساختاری تعاونی‌های روستایی، اغلب بمنظور بهبود کسری‌های منابع مالی، فیزیکی و انسانی آنها مطرح می‌شود. متأسفانه در قانون تعاون ایران، شیوه‌های تأمین مالی همچون فعالیت در بازار بورس و بیمه پیش بینی نشده است، ضمن اینکه در حال حاضر امکان فعالیت شرکت‌های تعاونی روستایی و کشاورزی بر خلاف کشورهای اروپائی و اقیانوسیه در بازارهای مالی همچون تشکیل بانک، بیمه و یا راه اندازی مؤسسات مالی و اعتباری بزرگ فراهم نیست.

⚫️با مقایسه تطبیقی در عملکرد تعاونی‌های موفق جهان نظیر تعاونی محصولات کشاورزی بالانس(Balance Agri _Nutrients Co-operative)، تعاونی کود شیمیایی راونزداون (Ravensdown)، تعاونی فونترا (Fonterra) بزرگترین تعاونی لبنیات نیوزلند، تعاونی‌های لبنیات وستلند (Westland)، شرکت بسته‌بندی کیوی و آووکادو ساتارا (Satara)، شرکت بهسازی پرورش دام نیوزلند(Livestock Improvement Corporation)، شرکت تعاونی بازاریابی صادرات سیب و گلابی انزا (ENZA) در می‌یابیم که زمینه و زمانه تعاونی‌های روستایی و کشاورزی ایران، جهت انطباق با تغییرات محیطی، با محدودیت‌های جدی در انجام فعالیت‌های سرمایه محور مواجه بوده و ضرورت دو عنصر "دگرگونی بنیادی و بهبود اساسی" عمیقا" احساس می‌شود.

🔵به بیان دیگر، نیاز به نوعی بازطراحی تهاجمی برای تحریک تفکرات کلیشه ای در حوزۀ مدیریت راهبردی تعاونی‌های روستایی کشور وجود دارد، بویژه آنکه طی سالیان اخیر، تعاونی‌های روستایی و کشاورزی در ایران به شدت گسترش کمی یافته، پراکنده و کوچک مقیاس اند و لذا از توانمندی و تاب آوری پایینی برخوردار بوده و به دلیل توان نازل در بازپرداخت بدهیها، ناتوانی شدید در رسوخ بازاری، عمق ناچیز بازار و توسعۀ غیر کیفی محصول، کمبود توان فنی و مدیریتی و به تبع آن افت توان رقابتی، به شدت محتاج اعمال سیاست #ادغام و آمیزش ساختاری دارایی‌ها (Merger and Acquisitions) هستند. قطعا باید بسیاری از این تعاونی‌های روستایی کوچک مقیاس را بایکدیگر ادغام نمود. این سیاست باعث رشد شرکت‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های بزرگ در بازارهای تازه و منجر به گسترش محصولات و سودآوری بیشتر می‌شود.

✍️ادامه دارد...