سال 2015 میلادی از سوی سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) با پیام "خاک سالم برای زندگی سالم" بعنوان "سال بین المللی خاک" نامیده شده است.

این که "خاک ما به علت توسعه شهرها، قطع درختان جنگلی، شیوه های مدیریت و استفاده از زمین به صورت ناپایدار، آلودگی، چراندن بی رویه دام و تغییرات آب و هوایی در خطر است و نرخ فعلی تخریب خاک،‌ ظرفیت مواجهه با نیازهای آینده را تهدید می کند"، تذکر و هشدار جدی امسال فائو به مردم جهان است:"ما وابسته به خاک هستیم. باید از خاک مانند جان خود حفاظت کنیم. در غیر این صورت چرخه اکوسیستم را تغییر خواهد داد و حاصلخیزی خاکِ کشورها را تهدید می کند."

زمین و خاک، اساسی ترین عنصر حیات بشری و جایگاه رشد گیاهان و بسیاری دیگر از موجودات است. در کشاورزی،‌"خاک و آب و گیاه"، سه ضلع مثلثی هستند که پایه های کشاورزی بر آن استوار شده است و چنانچه هر کدام از این عناصر مورد بی توجهی قرار گیرند، مثلثی تشکیل نخواهد شد. یعنی؛ کشاورزی بدون کشاورزی! از طرفی خاک نقش مهمی در حفظ رفاه انسان ها در شهر و روستا، فعالیت های کشاورزی و پایداری محیط زیست و منابع طبیعی دارد و امروزه اصلی ترین رکن برای توسعه کشاورزی به شمار می رود.

فرسایش خاک، خشکسالی های پیاپی، استفاده بی رویه از آب و خاک از جمله چالش ها در کشاورزی ما است. ایران با 165 میلیون هکتار وسعت در اقلیم های متنوع، با محدودیت های منابع آب و خاک رو به رو است. از مجموع مساحت کشور، حدود 23 میلیون هکتار معادل 15 درصد از مجموع وسعت کشور، مستعد فعالیت های کشاورزی است. از این رقم حدود 7/18 میلیون هکتار هم اکنون در چرخه تولید محصولات کشاورزی قرار دارد و سالانه به طور متوسط 8/14 میلیون هکتار از اراضی در کشور به زیر کشت می رود.

بدون شک، علاوه بر اهمیت بالای رفتار بخش دولتی در کاهش خطرات و آسیب های ناشی از تخریب خاک و منابع حیاتی آن، نهادهای غیر دولتی دارای جایگاه، کارکرد( و وظیفه) در این موضوع با ساختارهایی مردمی(کشاورز) نیز در ارتباط با مضامین و برنامه های انتخاب شده ی فائو برای سال بین المللی خاک از اهمیت برخوردارند.

نظام صنفی کشاورزی بعنوان تنها تشکل کشاورزی که با حضور مستقیم کشاورزان در ساختار تشکیلاتی آن شکل گرفته است، بر طبق قانون دارای حقوق و وظایفی است که از جمله در ذیل و در ارتباط با پیام ها و برنامه های امسال فائو برای حفاظت از خاک، می تواند مطرح باشد. بعنوان مثال یکی از پیام های سال بین المللی خاک چنین اعلام شده است:"توسعه پایدار خاک و مدیریت زمین برای اطمینان از چرخه تولید سیستم غذایی، بهبود معیشت روستایی و یک محیط سالم مهم می باشد." که این موضوع با یکی از حقوق و وظایف نظام صنفی سنخیت دارد و شامل:" تلاش برای بهبود وضع اجتماعی اقتصادی، فرهنگی و افزایش سطح رفاهی کشاورزان" می شود.

در یکی دیگر از پیام های سال بین المللی خاک چنین آمده است: "خاک سالم پایه محصولات غذایی سالم است." که در همین مورد نیز موضوع" نظارت و کنترل بر تولید محصول سالم و با کیفیت در مراحل مختلف" یا همان نظارت بر اجرای عملیات زراعی برای تولید محصولات غذایی سالم، بعنوان یکی دیگر از حقوق و وظایف نظام صنفی کشاورزی مطرح است.

برای اهداف ویژه فائو در سال 2015 چند برنامه اجرایی، پیش بینی شده است، شامل: 1-آموزش های عمومی2- افزایش آگاهی در میان جامعه مدنی و تصمیم گیرندگان3- ترویج سرمایه گذاری در فعالیت های مدیریت خاک پایدار4- حمایت از سیاست ها و اقدامات موثر جهت نگهداری از منابع خاکی5-حمایت از افزایش سریع ظرفیت جهت جمع آوری اطلاعات خاک و نظارت در تمام سطوح،‌که نظام صنفی کشاورزی همسو با اغلب این موارد دارای الزام قانونی و ظرفیت است. موضوع مهم آموزش به اعضاء، ایجاد تعاملات با نهادهای تصمیم گیر در جهت ارتقا و توسعه کمی و کیفی محصولات کشاورزی و همچنین موضوع حفظ اراضی کشاورزی یا نظارت بر تغییر کاربری اراضی از زمینهای زراعی به غیر زراعی و حتی همکاری با دولت برای شناسایی متخلفین در تخلفات تغییر کاربری اراضی بعنوان بازوی اجرایی دولت از جمله موارد مرتبط محسوب می شود.

* تهیه و تدوین: اسماعیل حسن نایبی کارشناس گروه حمایت و توانمندسازی دفتر امور تشکلهای کشاورزی